Bier met allergieën of een dieet, gaat dat wel?

Bier is van oudsher een voedingsmiddel - eeuwen geleden dronk een gemiddelde Nederlander er een paar liter per dag van, niet alleen omdat het een veilige drank was (tijdens het brouwen wordt het gekookt en worden alle bacteriën geëlimineerd), maar vooral omdat er veel onvergiste suikers overbleven. Laat suiker nou dé brandstof voor het leven zijn! Naast de suiker leverde bier ook mineralen en vitamines - dat doet het nog steeds - waarmee het harde middeleeuwse leven aanmerkelijk werd verzacht. Vandaag zien wij bier niet meer als voedingsmiddel maar als genotsmiddel - maar in ons omringende landen ligt dat anders. Belgen, Duitsers en Tsjechen weten dat bier hoort bij een gebalanceerd en verstandig dieet, mits met mate genoten. Maar daarover gaat het vandaag niet!

Voedselallergieën

Er is een groep consumenten voor wie het drinken van bier helemaal niet vanzelfsprekend is: mensen met coeliakie, ofwel glutenintolerantie. Bier kan gluten bevatten. Gluten is een eiwit dat van nature voorkomt in diverse graansoorten zoals tarwe, rogge, gerst en spelt. Deze graansoorten worden het meest gebruikt bij de bierbereiding. Tijdens het mouten wordt veel van het gluten afgebroken maar sporen ervan blijven vaak over. Mensen met coeliakie zijn er intolerant voor: het is een auto-immuunziekte waarbij het darmslijmvlies wordt beschadigd. Hierdoor wordt de spijsvertering verstoord en kan er een tekort ontstaan aan onder andere ijzer, calcium en vitaminen.

De Nederlandse Coeliakie Vereniging (NCV) raadt het drinken van bier zonder glutenvrij logo af. Niet iedereen met coeliakie reageert hetzelfde op een bepaald product en dus zal niet iedereen klachten krijgen, maar voorkomen is hier het best. In de afgelopen jaren zijn er meerdere technieken ontwikkeld om glutenvrij bier te produceren zodat er nu gegarandeerd glutenvrij bier op de markt is: vooral pilseners, maar ook bieren met een andere smaak. Zo hebben we een glutenvrij pils zoals dat van Mongozo, maar ook een glutenvrij Pale Ale van BrewDog en zelfs een kant-en-klaar bierpakket met vier verschillende glutenvrije bieren!

Voor mensen met lactose-intolerantie is bier veilig, met een paar belangrijke uitzonderingen: milk stout en pastry stout, alsmede veel Hazy IPA’s. Hierbij wordt lactose, ofwel melksuiker, toegevoegd om het bier romiger en zoeter te maken.

Vegetariërs en veganisten

In principe is er geen enkele reden voor vegetariërs of veganisten om geen bier te drinken: op de ingrediëntenlijst komen per slot van rekening geen dierlijke stoffen voor. Uitzonderingen zijn de eerder genoemde bieren die lactose bevatten. Niet alleen mensen met lactose-intolerantie moeten die mijden, ook veganisten vinden het niet oké. Maar kennen we dan helemaal geen dierlijke ingrediënten in bier? In vroeger tijden lag de vraag anders. Om het bier mooi helder te laten zijn moet het geklaard worden: als de suikers uit de graankorrels zijn opgelost in warm water moet dat suikerrijke vocht (wort) ontdaan worden van de laatste kleine, vaste bestanddelen. Voordat het wort gekookt werd voegde men daarom verse eiwitten toe, zoals gelatine of vislijm (ook bekend als isinglass) waaraan de vaste deeltjes zich hechtten en vervolgens op de bodem neersloegen. Fijn voor de bierliefhebber maar wel een probleem voor de vegetariër (gelatine) en de veganist (gelatine en vislijm).

Anders dan bij bier worden zelfs nu nog veel vruchtensappen en wijnen met gebruik van dierlijke eiwitten geklaard. Tegenwoordig gebruiken namelijk vrijwel alle brouwerijen ter wereld machinale processen om hun bier te klaren: met centrifuges en hypermoderne filters wordt het bier kraakhelder zonder dierlijke hulpstoffen te gebruiken. De beroemde Ierse Guinness brouwerij zette pas onlangs deze stap: tot dan toe gebruikten zij het uit zwemblazen van vissen gewonnen isinglass om het kunstje te klaren. Guinness Stout is sindsdien zelfs voorzien van een veganistisch keurmerk, iets waar veel bieren die in het Verenigd Koninkrijk of in de Republiek Ierland gebrouwen worden mee pronken.

Dat keurmerk kwam er niet zonder slag of stoot, en wel vanwege de gist. Er werden verhitte debatten gevoerd tussen voor- en tegenstanders, totdat de voorzitter van de Ierse Vereniging voor Veganisten zijn zegen aan het product gaf: gist is eenvoudigweg een eencellige schimmel en behoort daarom niet tot het dierenrijk. Aan beide zijden van de debattafel werd opgelucht adem gehaald, waarna men juichend naar de pub trok.

Voor de bierliefhebber die vegan wil hebben wij een speciaal bierpakket samengesteld. Alle bieren in deze box kun je met een gerust hart drinken. Ze zijn vegan friendly en beestachtig lekker (sorry, we konden het niet laten).

Diabetici

Hoe zit dat nu precies met bier en diabetes? Alcohol wordt gemaakt uit suiker, dat op zijn beurt uit het zetmeel van graankorrels wordt gemaakt. Bier zonder restsuiker bestaat niet: wel zijn er bierstijlen die veel minder restsuiker hebben. Saison bijvoorbeeld: de specifieke gist die hier wordt gebruikt haalt een torenhoge omzetting. Dat maakt het bier ook droog qua mondgevoel, maar suikervrij is het allerminst - en alcohol verlaagt de bloedsuikerspiegel. Volgens het Diabetes Fonds “is een te lage bloedsuikerspiegel (‘hypo’) bij diabetes riskant. Het verschilt per persoon en situatie hoe snel dit gebeurt. Dit kan binnen een uur zijn, maar ook bijvoorbeeld pas ’s nachts - en dan kun je niet ingrijpen. Het kan daarom na alcoholgebruik in de avond nodig zijn om voor het slapengaan extra koolhydraten te nemen om een nachtelijke hypo te voorkomen. Door zelf de bloedsuiker te checken, leer je hoe je lichaam reageert op alcohol en kun je er rekening mee houden. Dan is er geen reden om geen biertje te drinken.”

Voor diabetici geldt hetzelfde advies als voor andere consumenten: beperk het drinken van alcohol tot een glas per dag. Het Kenniscentrum Bier geeft op haar website van een aantal biersoorten het aantal koolhydraten. Ook is er een speciale pagina te vinden met informatie over alcohol en diabetes: https://www.kennisinstituutbier.nl/product/scheurblok-diabetes-alcohol

Deze blog is copyright van Dare to Drink Different en mag niet worden hergebruikt.