Het verschil tussen witbier en weizen

Iedereen kent witbier en weizen – frisse, fruitige en zeer dorstlessende bierstijlen. Beide stijlen lijken erg op elkaar maar zijn zeker niet hetzelfde. Omdat in beide bierstijlen veel te ontdekken én genieten valt, zetten wij het verschil tussen witbier en weizen eens voor jou op een rijtje, zodat je nog beter kiezen kunt. Do you dare to drink different?

Overeenkomsten en verschillen tussen witbier en weizen

Witbier komt uit België, weizen uit Duitsland. Inmiddels brouwen talloze brouwerijen over de hele wereld beide biersoorten, en kennen we zelfs een witbier dat door trappisten wordt gebrouwen. Laten we eerst eens vaststellen dat witbier en weizen als belangrijkste overeenkomst hebben dat tarwe een zeer grote rol speelt. Tarwe is een graan en dat is, naast water, hop en gist, een belangrijk ingrediënt in elk bier. De meest gebruikte graansoort is gerst, en veel bieren worden enkel van gerst gemaakt. Andere graansoorten kun je eigenlijk alleen maar gebruiken naast gerst. Tarwe is de tweede meest gebruikte graansoort door brouwers. Anders dan gerst, dat vooral een brood- of biscuitachtige smaak geeft, geeft tarwe een fris-zure smaak en een zacht, romig mondgevoel.

De verschillen zitten in twee belangrijke zaken: Belgisch witbier wordt met kruidenbuiltjes op smaak gebracht, bij Duits weizen mag dat – vanwege het Reinheitsgebot – absoluut niet. Geen stress als je niet weet wat het Reinheitsgebot betekent; daar komen we later in deze blog nog op terug. Duitse brouwers creëren de karakteristieke smaak door middel van speciaal gekweekte gist in het bier: aroma’s van groene appel, banaan en abrikoos vind je altijd terug. Belgen (en andere witbier brouwers) gebruiken graag anijs, koriander en curaçaoschil om het frisse karakter van het bier extra te ondersteunen. Een schijfje citroen in het bier hoort bij geen van beiden thuis: dit schandalige gebruik lijkt vrijwel uitgestorven, Godlof.

Daarnaast kennen we Belgisch witbier alleen ongefilterd; weizen komt in meer varianten. Hefeweizen is de ongefilterde, meest voorkomende versie: Hefe betekent gist, dat extra smaak geeft. Kristallweizen is de gefilterde variant en Dunkelweizen is met donkere mout gemaakt. De smaakverschillen zijn aanzienlijk: Dunkelweizen is kruidig, Hefeweizen romig-fruitig, witbier rins en Kristall minder intens vanwege het filteren. Geen van allen zijn witte bieren maar tarwebieren.

Waarom witbier geen ‘wit bier’ is

Zo’n veertig jaar geleden kwamen schoorvoetend enkele Belgische bieren ons land binnen – een van die nieuwelingen was Hoegaarden, een witbier. De naam van dat biertype lijkt logisch: het blijft ongefilterd en is melkbleek, gebroken wit van kleur. Toch is witbier allesbehalve witbier, al doen naam en uiterlijk anders vermoeden. Het is een Babylonische spraakverwarring. De oorsprong van het biertype ligt in Beieren, waar men het weizen noemt. Weizen is Duits voor tarwe, het graan dat dus de hoofdrol speelt bij de bereiding van deze bieren, zowel bij de Duitse als bij de Belgische variant. Weizenbier is eigenlijk verkeerd vertaald: het had ‘tarwebier’ moeten heten, en geen witbier.

Geinige weetjes over witbier en weizen

Een van de bekendste Hefeweizen brouwerijen is de Bayerische Staatsbrauerei Weihenstephan, even boven München in Freising gelegen. De brouwerij is niet alleen de oudste ter wereld – in 1040 begon men er te brouwen! – maar herbergt ook de campus van de brouwfaculteit van de Technische Universiteit München. De brouwerij is eigendom van het Beierse Ministerie van Cultuur. Zo serieus neemt men bier, daar in Beieren!

Tarwe bevat meer eiwitten dan andere granen en geeft daardoor een rijkere schuimkraag. Dat merk je bij beide bierstijlen. En, bij zowel Belgisch witbier als Duits weizen geeft de gist, in combinatie met tarwe, prettige aroma’s (‘esters’) die aan fruit doen denken. Dit varieert van citrus tot banaan, van appel tot abrikoos. Beide bierstijlen worden meestal ongefilterd verpakt: eiwitten en gistresten worden bewust in het bier gelaten om zo een vollere, zachtere smaak te verkrijgen.

Voor weizen gebruikt men vooral gemoute tarwe (gekiemd en vervolgens gedroogd); voor witbier juist ongemoute tarwe. Dat laatste geeft bier dat iets minder zoet en volmondig smaakt. Daardoor is witbier net iets gemakkelijker doordrinkbaar dan weizen, dat vaak ook veel meer koolzuur bevat.

Het Beierse Reinheitsgebot bepaalde in 1516 dat tarwe alleen voor bakkers was, en dat de brouwer alleen met gerst mocht werken. Een uitzondering werd gemaakt voor de Beierse vorsten: zij mochten ‘Hefeweissbier´ brouwen. In 1872 werd dit monopolie opgeheven: Georg Schneider creëert dan het eerste ‘volkse’ Hefeweissbier.

Witbier is de perfecte begeleider van witvis en zeevruchten. De zachtzure smaak, versterkt door de gebruikte kruiden en specerijen, halen de zilte smaak extra op. Precies zoals een paar druppels citroensap zouden doen! Weizen drink je traditioneel naast Weisswurst, een geblancheerde worst van kalfsvlees die je eet met een Bretzen en zoete mosterd. Het gaat ook geweldig samen met saté en veel kruidige Aziatische gerechten.

Typische weizen bierglazen zijn lang, slank en lopen meestal bol uit. Zo blijft de riante, beschermende schuimkraag lang en mooi staan. Tip: schenk weizen voorzichtig in, en laat een laagje in de fles. ‘Rol’ de fles dan door beide handen en schenk uit: het gistdepot danst sierlijk in het bier!

Dare to Drink Different witbier & weizen bierpakket

Nu de verschillen én overeenkomsten tussen witbier en weizen je duidelijk zijn, wordt het tijd zelf eens te gaan proeven. Natuurlijk hebben wij een kant-en-klaar witbier en weizen bierpakket voor je samengesteld. Hierin vind je Duitse, Nederlandse en Belgische voorbeelden van zowel witbier als weizen. Ontdek je eigen favoriet!

Deze blog is copyright van Dare to Drink Different en mag niet worden hergebruikt.